Bałtycka Synergia Energetyczna: Wspólne projekty dla przyszłości

Region Morza Bałtyckiego odgrywa kluczową rolę w transformacji energetycznej Europy. Osiem krajów UE – Polska, Niemcy, Dania, Szwecja, Finlandia, Litwa, Łotwa i Estonia – wspólnie dąży do zapewnienia stabilnych, czystych i przystępnych cenowo dostaw energii. Działania te mają na celu nie tylko zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego regionu, ale także jego pełną niezależność od dostaw surowców energetycznych z Rosji. Kluczowe obszary współpracy obejmują rozwój energetyki LNG, odnawialnej, wodorowej oraz nowoczesne technologie magazynowania i redukcji emisji CO2. Wspólna polityka energetyczna może uczynić ten region liderem w europejskiej transformacji energetycznej, przyczyniając się do osiągnięcia ambitnych celów klimatycznych UE.

Wspólne wyzwania i cele regionu

Raport opracowany przez Orlen i S&P Global „Baltic Cooperation: Momentum for Energy Transition” podkreśla, że kraje bałtyckie odpowiadają za ponad 30% zużycia energii i emisji CO2 w UE. Wspólne projekty mogą jednak przyczynić się do znacznej poprawy efektywności energetycznej i zmniejszenia emisji, zapewniając jednocześnie stabilność dostaw. Kluczowym wyzwaniem dla państw regionu jest pogodzenie trzech kluczowych aspektów transformacji energetycznej: bezpieczeństwa dostaw, zrównoważonego rozwoju oraz przystępności cenowej energii. Współpraca na poziomie międzynarodowym może pozwolić na optymalne wykorzystanie zasobów naturalnych regionu, lepszą koordynację inwestycji oraz unifikację polityk energetycznych, co zwiększy efektywność całego procesu.

Morska energetyka wiatrowa – siła Bałtyku

Morze Bałtyckie ma gigantyczny potencjał w zakresie morskiej energetyki wiatrowej – szacowany na 93 GW. Dla porównania, Morze Północne ma potencjał na poziomie 32 GW. Jednak bez zharmonizowanej polityki planowania przestrzennego i wspólnego podejścia do wydawania pozwoleń realizacja ambitnych celów może być trudna. Aby ten potencjał mógł być w pełni wykorzystany, konieczna jest współpraca między krajami regionu w zakresie budowy wspólnych farm wiatrowych oraz opracowania jednolitych regulacji dotyczących wydawania pozwoleń na ich budowę. Jednym z kluczowych aspektów jest także rozwój infrastruktury przesyłowej, która umożliwi efektywną dystrybucję wytworzonej energii w regionie i poza nim. Długoterminowe plany inwestycyjne w morską energetykę wiatrową mogą znacząco zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym państw bałtyckich, redukując ich zależność od paliw kopalnych.

Gaz i LNG

Gaz ziemny wciąż pełni ważną rolę jako paliwo przejściowe. Modernizacja sieci gazowych, zwłaszcza poprzez budowę interkonektorów i terminali LNG, może pozwolić na oszczędności rzędu 9 mld euro rocznie do 2040 r. Kluczowe znaczenie ma lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury regazyfikacyjnej oraz inwestycje w jej rozbudowę. Dzięki współpracy państw regionu możliwe jest stworzenie zintegrowanego systemu dostaw gazu, który zwiększy bezpieczeństwo energetyczne i zredukuje koszty transportu LNG. W obliczu rosnącej niestabilności geopolitycznej, wspólne inwestycje w terminale LNG i rurociągi międzypaństwowe mogą odegrać kluczową rolę w uniezależnieniu się regionu od zewnętrznych dostawców surowców energetycznych.

Jednym z wyzwań dla regionu jest rosnące obciążenie zdolności regazyfikacyjnych terminali LNG w Świnoujściu i Kłajpedzie, które mogą osiągnąć pełne wykorzystanie mocy do 2040 roku. Podobne ograniczenia dotyczą przesyłu gazu rurociągami między Litwą a Łotwą, co wymaga rozbudowy infrastruktury przesyłowej w celu uniknięcia wąskich gardeł i poprawy płynności rynkowej. Istnieje również niepewność dotycząca długoterminowej dostępności niemieckich terminali LNG oraz stawek taryfowych za przesył gazu, co wpływa na przewidywalność kosztów w regionie.

Jako GAS-TRADING S.A., będący częścią Grupy ORLEN, aktywnie uczestniczymy w budowaniu bezpieczeństwa energetycznego regionu poprzez rozwój infrastruktury LNG. Nasza szeroka oferta LNG dla przemysłu obejmuje transport LNG oraz budowę i dzierżawę stacji regazyfikacyjnych. Dysponujemy nowoczesną flotą cystern kriogenicznych, które pozwalają nam na elastyczne i terminowe realizowanie transportu do klientów w całym regionie. Dzięki temu nasi partnerzy mogą liczyć na stabilne źródło energii, niezależne od klasycznych sieci przesyłowych.

W odpowiedzi na rosnące potrzeby rynku, zaopatrzyliśmy się także w mobilne stacje regazyfikacji LNG, które umożliwiają szybkie wdrożenie gazu skroplonego w lokalizacjach, gdzie nie ma dostępu do stałej infrastruktury gazowej. To innowacyjne rozwiązanie pozwala na efektywne i ekonomiczne wykorzystanie LNG w przemyśle, logistyce oraz energetyce.

Przykładem udanej współpracy międzynarodowej w sektorze gazowym jest gazociąg GIPL (Gas Interconnection Poland-Lithuania), który został oddany do użytku w maju 2022 roku. Dzięki niemu możliwy jest przesył około 2 miliardów metrów sześciennych gazu rocznie, co zwiększa bezpieczeństwo dostaw gazu w regionie oraz umożliwia efektywne wykorzystanie terminali LNG w Świnoujściu i Kłajpedzie. Kluczowymi czynnikami umożliwiającymi realizację tego projektu były: finansowanie z instrumentu Connecting Europe Facility (CEF), klarowne regulacje umożliwiające budowę 508 km rurociągu wraz z systemami sprężania oraz silne wsparcie polityczne ze strony rządów Polski, Litwy i Unii Europejskiej.

W perspektywie najbliższych lat, nasza strategia zakłada dalszy rozwój infrastruktury LNG. Wierzymy, że wspólna współpraca krajów basenu Morza Bałtyckiego oraz nasze doświadczenie jako lidera w branży gazowej pozwolą na stworzenie stabilnego, zrównoważonego i nowoczesnego rynku energii dla całego regionu. Współpraca w zakresie infrastruktury gazowej oraz integracja z rynkiem wodoru i biometanu, promowane przez regulacje unijne, będą kluczowe dla przyszłości dekarbonizacji i bezpieczeństwa energetycznego w regionie.

Magazynowanie CO2 – nowe rozwiązania dla przemysłu

Emisje CO2 z zakładów przemysłowych są jednym z największych wyzwań dla regionu. Budowa magazynów i składowanie CO2 pod dnem Bałtyku może okazać się skutecznym rozwiązaniem, bazującym na doświadczeniach z Morza Północnego. Orlen planuje stworzenie zdolności wychwytu i magazynowania CO2 na poziomie 4 mln ton rocznie do 2035 r. Implementacja tej technologii pozwoliłaby na znaczne ograniczenie emisji z sektora energetycznego i przemysłowego, co mogłoby przyczynić się do realizacji unijnych celów klimatycznych. Współpraca międzynarodowa w tym zakresie jest kluczowa, aby zapewnić odpowiednie finansowanie oraz standaryzację regulacji prawnych dotyczących przechowywania dwutlenku węgla.

Podsumowanie

Kraje Basenu Morza Bałtyckiego mają unikalną szansę na wspólną transformację energetyczną. Wspólne projekty związane z OZE, wodorem, LNG i magazynowaniem CO2 mogą zapewnić regionowi niezależność energetyczną, stabilne ceny energii i przyczynić się do globalnej walki ze zmianami klimatu. Współpraca międzynarodowa oraz strategiczne inwestycje mogą uczynić Bałtyk symbolem zrównoważonej i bezpiecznej energetyki w Europie.